Ostre zapalenie trzustki (OZT) –  ma charakter nagły – enzymy, które normalnie są wydzielane do jelita, podczas zapalenia zostają w trzustce, powodując zapalenie i silny ból brzucha, nudności i wymioty, biegunkę (ale zdarza się też zaparcie w wyniku zatrzymania bądź spowolnienia perystaltyki jelit). Każda sytuacja, w której pacjent doświadcza nagłego, ostrego, silnego bólu brzucha, musi być pilnie skonsultowana z lekarzem. OZT jest stanem zagrożenia życia, może prowadzić do poważnych powikłań i musi być leczone w warunkach szpitalnych. 

OZT wymaga pilnej diagnostyki (badania laboratoryjne i obrazowe) – w szczególności oznaczenie poziomu enzymów trzustkowych (amylaza i lipaza – o OZT mówimy w przypadku co najmniej 3-krotnego przekroczenia norm), i obrazowych, m.in. USG, CT. 

Rokowanie w ostrym zapaleniu trzustki zależy od stopnia ciężkości choroby. Postać łagodna ustępuje zazwyczaj w ciągu kilku dni, ale ciężka postać może prowadzić do poważnych powikłań i wymaga intensywnej terapii.

Leczenie to wstrzymanie się od przyjmowania pokarmów (głodówka), płynoterapia, leki przeciwbólowe i rozkurczowe, ścisły nadzór chorego w warunkach szpitalnych. W przypadkach tego wymagających przeprowadza się także leczenie endoskopowe (m.in. ECPW) lub chirurgiczne. W ciężkich przypadkach można wprowadzić także żywienie pozajelitowe lub dojelitowe.

Najczęstsze przyczyny wywołujące ostre zapalenie trzustki to:

• Kamica żółciowa – odpowiada za około 40–70% przypadków, gdy kamienie blokują przewód żółciowy wspólny.
• Spożycie alkoholu – należy pamiętać, że nie ma “bezpiecznej” dawki spożywania alkoholu
• Leki i toksyny – niektóre leki (np. diuretyki, antybiotyki) mogą wywołać ostre zapalenie trzustki.
• Hiperlipidemia i hiperkalcemia – zaburzenia metaboliczne.
• Infekcje wirusowe (np. wirus świnki).

Objawy kliniczne w rozpoznaniu ostrego zapalenia trzustki:

• Ból brzucha – silny, promieniujący do pleców, często nasilający się po posiłkach
• Nudności i wymioty
• Gorączka i tachykardia (przyspieszone tętno)
• Wzdęcia i brak perystaltyki jelit
• Żółtaczka – jeśli występuje zablokowanie przewodu żółciowego
• Wzrost poziomu amylazy i lipazy we krwi
• Podwyższony poziom CRP (białko C-reaktywne) jako marker stanu zapalnego

Artykuł pełni funkcję wyłącznie informacyjną i nie zastępuje profesjonalnej porady lekarskiej. W przypadku wystąpienia niepokojących objawów należy jak najszybciej skontaktować się z lekarzem.